Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 określa zasady, na jakich wnioskodawcy mogą ubiegać się o dofinansowanie swoich projektów. Aby otrzymać pomoc, poniesione koszty muszą spełniać określone kryteria kwalifikowalności i racjonalności.
Ogólne zasady kwalifikowalności
W przypadku inwestycji realizowanych w ramach art. 73 i art. 77 rozporządzenia 2021/2115 (inwestycje w gospodarstwach rolnych i w leśnictwie) oraz finansowanych w formie dotacji, do kosztów kwalifikowalnych zalicza się między innymi:
- koszty transportu, dotyczące transportu materiałów i maszyn do miejsca realizacji operacji, a także kosztów montażu,
- koszty rozbiórki i utylizacji, obejmują rozbiórkę i utylizację materiałów szkodliwych, ale tylko wtedy, gdy jest to niezbędne do przeprowadzenia inwestycji,
- koszty ogólne:
- przygotowanie dokumentacji technicznej (kosztorysy, projekty budowlane, wypisy i wyrysy z ewidencji gruntów, projekty OZE, audyty energetyczne),
- nadzór inwestorski lub autorski,
- kierowanie robotami budowlanymi.
Czego nie można dofinansować?
- operacji/inwestycji ukończonych lub w pełni zrealizowanych przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy (chyba że wytyczne szczegółowe stanowią inaczej),
- operacji/inwestycji o charakterze odtworzeniowym.
Koszty niekwalifikowalne
W ramach inwestycji realizowanych na podstawie art. 73 i art. 77 rozporządzenia 2021/2015 i finansowanych w formie dotacji, za niekwalifikujące się do przyznania pomocy uznaje się w szczególności:
- koszty poniesione przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy (w przypadku kosztów ogólnych – przed 1 stycznia 2023 r.),
- koszty ogólne przekraczające 10% pozostałych kosztów kwalifikowalnych,
- koszty remontu budynków lub budowli, jeśli nie są połączone z modernizacją,
- koszty zakupu nieruchomości,
- koszty zakładania sadów, plantacji wieloletnich i wymiany nasadzeń,
- koszty leasingu zwrotnego i dodatkowe koszty leasingu (marża finansującego, ubezpieczenie),
- podatek VAT (z pewnymi wyjątkami – patrz niżej),
- koszt zakupu używanych maszyn i urządzeń (z wyjątkiem eksponatów w ramach operacji dotyczących dziedzictwa kulturowego),
- koszt zakupu zwierząt, nasion, roślin jednorocznych,
- koszty zakupu samochodów osobowych,
- koszty rozbudowy infrastruktury 5G i sieci światłowodowej,
- koszty inwestycji w nawodnienia i budowy ujęć wody,
- koszty zakupu kotłów do spalania słomy,
- koszty inwestycji mających na celu dostosowanie do norm unijnych (z wyjątkiem inwestycji wspieranych na podstawie art. 73 ust. 5 rozporządzenia 2021/2115),
- koszty sporządzania wniosków o przyznanie pomocy i płatność.
Podatek VAT
Zasadniczo VAT jest kosztem niekwalifikowalnym. Wyjątkiem są sytuacje, gdy beneficjent nie ma prawnej możliwości odzyskania VAT zgodnie z przepisami krajowymi. Podczas weryfikacji Twojego wniosku o płatność, urzędnicy sprawdzą Twój status w bazie podatników VAT Ministerstwa Finansów. Jeżeli wliczyłeś/aś VAT w koszty i jesteś w tej bazie, będziesz musiał/a dostarczyć interpretację indywidualną, która potwierdzi, że nie miałeś/aś możliwości odliczenia VAT.
Wyjątek: Jeżeli przepisy prawa krajowego uniemożliwiają Ci odzyskanie VAT, możesz go jednak uwzględnić w kosztach kwalifikowalnych. Tylko wtedy, gdy nie masz prawa do:
- odliczenia VAT-u naliczonego od podatku należnego,
- ubiegania się o zwrot VAT.
Nawet jeśli z jakiegoś powodu nie odzyskasz VAT-u, ale miałeś/aś taką prawną możliwość, to i tak nie zaliczysz go do kosztów kwalifikowalnych.
Racjonalność kosztów
Przyznawana pomoc musi dotyczyć operacji uzasadnionej pod względem racjonalności kosztów. Oznacza to, że inwestycja musi być:
- możliwa do wykonania,
- uzasadniona,
- dostosowana do celu, zakresu i zakładanych rezultatów.
Ocena racjonalności obejmuje:
- uzasadnienie ekonomiczne – w jaki sposób inwestycja przyczyni się do osiągnięcia celu operacji lub wzrostu efektywności gospodarstwa?
- racjonalność technologiczną – czy inwestycja jest niezbędna, komplementarna technologicznie, dostosowana do profilu i skali produkcji?
- racjonalność kosztową – czy planowane koszty są rynkowe?
Weryfikacja racjonalności kosztów odbywa się poprzez porównanie cen z cenami rynkowymi (publikacje, cenniki branżowe, oferty online, rozpoznanie telefoniczne itp.). W przypadku unikatowych lub skomplikowanych inwestycji ocenę przeprowadza grupa ekspertów.
