Jednymi z najbardziej wyróżniających się elementów krajobrazu na obszarze Lokalnej Grupy Działania – Dorzecze Wisły (LGD-DW) są bez wątpienia duże i małe rzeki. Stanowią one nie tylko niezwykle cenne walory przyrodnicze, ale również odgrywają kluczową rolę w całym ekosystemie regionu.
Główną rolę w krajobrazie odgrywa rzeka Wisła, która jest największą rzeką w Polsce. Stanowi ona nie tylko ważny szlak komunikacyjny, ale także ważne źródło wody dla człowieka oraz różnorodnych gatunków roślin i zwierząt. Wisła przepływa przez ten obszar, tworząc niezwykłe widoki i oferując liczne możliwości rekreacyjne dla mieszkańców i turystów. Z uwagi na fakt, że przyrodniczym elementem krajobrazu gmin wchodzących w skład LGD – DW w przeważającej mierze jest właśnie „królowa polskich rzek”, w 2008 r. na spotkaniu Wójtów i Burmistrzów z przedstawicielami Urzędu Marszałkowskiego w Kielcach zadecydowano o nadaniu naszej LGD nazwy „Dorzecze Wisły”.
Jednym z najważniejszych dopływów Wisły w regionie jest rzeka Czarna. Jest rzeką nie tylko piękną krajobrazowo, ale również stanowi jedno z najważniejszych siedlisk dla wielu gatunków flory i fauny. Drugą ważną w kolejności rzeką na naszym terenie jest Wschodnia stanowiąca prawobrzeżny dopływ rzeki Czarnej. Ma ona duże znaczenie dla całego ekosystemu regionu. Stanowi również siedlisko dla wielu gatunków roślin oraz zwierząt.
Oprócz głównych rzek, w regionie płynie wiele innych pomniejszych rzek i cieków, które również mają duże znaczenie przyrodnicze. Jednym z nich jest Kanał Strumień, który jest lewym dopływem Wisły. Kolejnymi małymi rzekami są Zawidzianka, Śmierdziączka, Kacanka, Strzegomka, Moczydlnica, Moczydlanka czy Dopływ z Pliskowoli od Turska. Są to mniejsze rzeki i strumienie, które przyczyniają się do zachowania różnorodności biologicznej regionu.
Niektóre z małych cieków w przyrodzie są tak drobne, że czasami trudno zauważyć je w otaczającym krajobrazie. Te niewielkie strumienie mogą nawet okresowo zanikać z powierzchni, jednakże odgrywają istotną rolę w utrzymaniu równowagi ekosystemu wodnego i przyrodniczego. Należy pamiętać, że choć mogą wydawać się drobnymi i niepozornymi elementami, pełnią istotną funkcję w regulacji cyklu wodnego, dostarczając wodę do większych cieków i zatrzymując ją w terenie. Oferują one również miejsce dla różnorodności biologicznej, od mikroorganizmów po rośliny i zwierzęta, które są kluczowe dla utrzymania zdrowego ekosystemu. Małe cieki stanowią ochronę i schronienie dla licznych wartościowych organizmów i zwierząt. Wśród nich znajdują się rzadkie gatunki takie jak raki szlachetne, minogi słodkowodne, czy zagrożony wyginięciem unikalny kręgowiec, nazywany również „żywą skamieniałością”. Dzięki obecności małych cieków te cenne organizmy mają miejsce do życia i rozmnażania. Stanowią miejsca lęgowe dla ptaków, a także siedliska dla płazów i gadów.
Poza systemem rzecznym na obszarze Lokalnej Grupy Działania – Dorzecze Wisły można znaleźć zarówno naturalne, jak i sztuczne zbiorniki wód powierzchniowych. Przykładami takich zbiorników są Jezioro Kąpaniec, Jezioro Osieckie, Jezioro Matiaszowskie oraz mniejsze, bezimienne oczka wodne i fragmenty zakoli. Te zbiorniki wodne utworzyły się głównie w starorzeczach rzeki Wisły.
Warto zauważyć, że istnieją również większe zbiorniki wodne, takie jak „Dziki Staw”, znajdujący się w centralnej części Wysoczyzny Połanieckiej. Ten konkretny zbiornik wodny jest uważany za sztuczny, ponieważ powstał na bazie dawnej odkrywki torfu. Jednakże, ze względu na swoje walory przyrodnicze, został objęty ochroną jako rezerwat przyrody.
Inną istotną grupę środowiska wodnego stanowią gospodarstwa rybackie znajdujące się m.in. w miejscowościach Rytwiany, Brody, Kamieniec (Sieragi), Osiek, Ossala i Zawidzy, tworząc na terenie LGD tzw. „Szlak Wielkich Stawów”. Twórcy tego szlaku podkreślają pozytywne oddziaływanie stawów na środowisko, wynikające ze zrównoważonej gospodarki prowadzonej w tych miejscach. Działania te przyczyniły się do stworzenia warunków życia dla ponad 2000 cennych gatunków zwierząt i roślin.
Podsumowując, na terenie Lokalnej Grupy Działania – Dorzecze Wisły jest wiele cennych elementów krajobrazu, ale niewątpliwie najcenniejszymi przyrodniczo są duże i małe rzeki. Ponadto obecność naturalnych i sztucznych zbiorników wód powierzchniowych oraz gospodarstw rybackich na obszarze LGD – Dorzecze Wisły przyczynia się do ochrony różnorodności biologicznej i tworzenia korzystnych warunków dla wielu gatunków zwierząt i roślin. Ważne jest, aby chronić te unikalne ekosystemy, dbać o czystość wód i działać na rzecz ochrony przyrody w regionie. Tylko w ten sposób będziemy mogli cieszyć się ich niezwykłym pięknem i korzyściami, jakie niosą dla całego obszaru.