„Kraina Dorzecza Wisły” składająca się z gminy Łubnice, Oleśnica, Osiek, Połaniec i Rytwiany jest terenem o dużym bogactwie przyrody, które powstało dzięki sprzyjającym warunkom klimatycznym, żyznym glebom oraz wodom Wisły i jej dorzecza. Charakterystyczną cechą tego obszaru jest różnorodność zbiorowisk roślinnych, takich jak lasy, łąki i pola, które przeplatają się ze sobą.
Niewątpliwie najcenniejsze przyrodniczo są doliny rzeczne, które stanowią schronienie dla dzikiej przyrody. Powstają one zarówno w wodzie, jak i na styku środowiska wodnego i lądowego, które zmienia się wraz ze wzbieraniem i opadaniem wód. Kiedy rzeka cofa się z lądu, tworzą się różnorodne siedliska w rozlewiskach oraz na piaszczystych łachach i wyspach.
Las jest dominującym elementem ekosystemu lądowego na terenie Lokalnej Grupy Działania – Dorzecze Wisły. Najwięcej kompleksów leśnych znajduje się w gminach Rytwiany i Osiek. W tych lasach występują cenne przyrodniczo podmokłe lasy grądowe i łęgowe. Przylegające do lasów łąki stanowią zbiorowiska roślin o unikalnych florystycznych walorach, takich jak zawilec czy śnieżyczka przebiśnieg. W jednym z lasów w Rudnikach znajduje się duże stanowisko śnieżyczki. Polubiły one urocze leśne miejsce, usiane licznymi strumieniami, zwane „Zarudziem”.
Przyrodniczą ciekawostką z naszego terenu jest purpurowy grzyb – czarka szkarłatna. Cechuje się wyjątkowym fioletowym kolorem i kształtem przypominającym otwartą miseczkę. Jest ona wymieniana na „Czerwonej liście roślin i grzybów Polski”, co potwierdza jej unikalność i wartość przyrodniczą. Czarki szkarłatne pojawiają się zazwyczaj na przełomie zimy i wiosny, stanowiąc tym samym jedno z pierwszych oznak nadchodzącej wiosny. Można je spotkać głównie w lasach i zaroślach liściastych, często rosnące na obumarłych gałęziach drzew. W przeszłości czarka szkarłatna była objęta ścisłą ochroną, ale obecnie zbiórka tych grzybów jest dozwolona, a niektórzy odważni grzybiarze spożywają je. Należy jednak zachować ostrożność przy zbieraniu i spożywaniu jakiejkolwiek dziko rosnącej rośliny lub grzyba. Zawsze warto być dobrze zorientowanym i posiadającym wiedzę na temat bezpiecznego rozpoznawania grzybów, aby uniknąć potencjalnych zagrożeń dla zdrowia.
Owady stanowią najliczniejszą grupę zwierząt zarówno w środowiskach lądowych, jak i wodnych. Występują tu wielobarwne motyle, takie jak rusałkowate, modraszki, dukaciki czy czerwończyk nieparek. Wśród chrząszczy można wyróżnić tęcznika liszkarza, złotkę jasnotową oraz szybkiego Trzyszcza piaskowego. Na terenie lasów i łąk zasiedlają różne gatunki ssaków, takie jak norka, piżmak, łoś, jenot, lis, wydra, borsuk, kuna, łasica, dziki królik, zając, sarna, daniel, dzik, jeleń i wilk.
W wodach Wisły i jej dorzeczach spotkać można różne gatunki ryb, takie jak ciernikowate, karpiowate, szczupakowate, piskorzowate, łososiowate, okoniowate. W wodach jezior i oczek wodnych żyją różne gatunki ryb, takie jak grzybień biały, grążel żółty czy jaskier wodny. Jest również możliwość zobaczenia rzadkich okazów ichtiofauny, takich jak piekielnica czy minóg bezszczękowy. Teren ten jest również siedliskiem licznych płazów i gadów, takich jak rzekotka drzewna, ropucha szara i zielona, padalec, zaskroniec, jaszczurka zwinka i żyworodna, gniewosz plamisty, żmija. Na linii brzegowej rzeki i w jej otoczeniu powstają liczne siedliska ptasie, m.in. bieliki, mewy pospolite, nurogęsi, rycyki, biegusy zmienne, kormorany, czaple, bociany (w tym bocian czarny), gągoły, sowy, pliszki, sieweczki, szczygły, kukułki, dudki, drozdy, słowiki, sójki, gile, jemiołuszki, kowaliki, puszczyki, puchacze, sóweczki czy zimorodek. Na nadwiślańskich płyciznach w Niekurzy pojawiły się ostatnio rzadkie ptaki ostrygojady, przyciągnięte obfitością ciepłolubnych małży. W środowisku wodnym również możemy spotkać bobry, które od wielu lat zamieszkują brzegi Wisły, Czarnej i Wschodniej, a ich aktywność jest widoczna w postaci obgryzionych i ściętych drzew.
Najbardziej wartościowe przyrodniczo-krajobrazowe obszary LGD – Dorzecze Wisły zostały objęte ochroną prawną. Są to obszary takie jak Tarnobrzeska Dolina Wisły w gminie Osiek i Połaniec, Obszar natura 2000 „Ostoja Żyznów” w gminie Osiek, Obszar natura 2000 „Kras Staszowski” w gminie Osiek, Rezerwat przyrody „Dziki Staw” w gminie Rytwiany, Rezerwat przyrody „Zamczysko Turskie” w gminie Osiek, Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Rytwiany” w gminie Rytwiany, Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Tarczyn” w gminie Rytwiany oraz Solecko-Pacanowski Obszar Chronionego Krajobrazu w gminie Oleśnica.
Dodatkowo, na tym obszarze można znaleźć wiele pomników przyrody, takich jak dąb „Kościuszko” w Ruszczy, dąb w Ossali czy park starodrzewia „Lipiny” w Łubnicach. Ochrona przyrody jest ważnym elementem Lokalnej Strategii Działania Stowarzyszenia LGD – DW, która od lat podejmuje działania na rzecz ochrony przyrody w naszych gminach. Samorządy, stowarzyszenia i szkoły prowadzą różne projekty mające na celu edukację i świadomość ekologiczną, zwracając szczególną uwagę na najmłodsze pokolenie w przedszkolach.
Nasze rzeki i jeziora są również miejscem żerowania skorupiakiów. W Polsce istnieje przekonanie, że spotkanie raka w rzece świadczy o czystości wody. Jednak po głębszej analizie zjawiska okazuje się, że nie wszystkie raki są wskaźnikiem czystości wód. Nasz rodzimy gatunek słodkowodnego skorupiaka to rak szlachetny (Astacus astacus), zwany także rakiem rzecznym lub szewcem. Możemy również spotkać raka pręgowatego, zwanego amerykańskim, sprowadzonego w XIX wieku z Ameryki Północnej do Europy.
Warto odwiedzić obszar Lokalnej Grupy Działania – Dorzecze Wisły, aby cieszyć się pięknem przyrody i odkrywać jej unikalne walory.